Ganglion

Een ganglion is een goedaardige zwelling die vaak voorkomt op de bovenkant of onderkant van uw pols of aan de vingers. Het is een holte die gevuld is met een gelei-achtige vloeistof. De zwelling wordt veroorzaakt door een uitstulping van een peesschede of van een kapsel van een gewricht. Een peesschede is een soort kokertje gevuld met glijvloeistof rond de pees.Meestal is er geen oorzaak voor het ontstaan van het ganglion aan te wijzen. In 10% van de gevallen treedt een ganglion op na voorafgaand letsel van de hand. Er bestaat geen samenhang met het beroep dat iemand uitoefent.
Een ganglion bovenop het eindkootje van een vinger (mucoïdcyste) ontstaat vaak als gevolg van artrose in het eindgewricht. 

Verschijnselen ganglion

• Er is een zwelling onder de huid zichtbaar. De bult voelt elastisch of hard aan.
• Een ganglion ontstaat ineens of kan zich in enkele maanden ontwikkelen.
• De afmeting van de zwelling kan wisselen. Als de hand rust krijgt neemt de zwelling meestal af. Een ganglion is meestal meerdere millimeters (op de vingers) tot enkele centimeters (op de pols) groot.
• Een ganglion in de handpalm aan de basis van de vinger is vaak van buitenaf niet zichtbaar maar meestal wel als hard knobbeltje in de diepte van handpalm of vinger te voelen.
• In enkele gevallen kan een ganglion in de diepte van de pols klachten veroorzaken zonder dat het van buitenaf zichtbaar of voelbaar is. Er is dan sprake van een verborgen of occult ganglion.
  
  

Locatie ganglion

Er zijn een aantal plekken op de hand en pols waar ganglion veel voorkomt:

• midden bovenop de pols;
• onderkant van de pols, aan de kant van de duim;
• handpalm aan de basis van een vinger;
• bovenop het eindkootje van een vinger, voor het begin van de nagel (mucoïdcyste).

Ganglion kan ook uitgaan van een peesschede of gewricht op een andere plek van hand of pols.

Klachten

Een ganglion is in principe onschuldig en veroorzaakt doorgaans geen schade aan de hand. Het ganglion kan echter in veel gevallen klachten veroorzaken waardoor er bij patiënten wel een wens tot behandeling bestaat. Soms willen patiënten een ganglion laten verwijderen omdat ze de zwelling niet mooi vinden.

• Ganglions van een gewricht kunnen bij beweging pijn veroorzaken of de beweeglijkheid in het gewricht beperken. Soms is de kracht in de hand dan ook minder.
• In enkele gevallen kunnen ganglions op zenuwtakken drukken en zo tintelingen en pijnklachten veroorzaken.
• Bij ganglions in de handpalm aan de basis van de vinger is er vaak drukpijn, bijvoorbeeld bij een hand geven of een deurkruk vastpakken.
• Patiënten met een mucoïdcyste klagen er vaak over dat het ganglion bovenop het eindkootje wel eens losknapt en dan kan gaan ontsteken.
• Ook is de nagel weleens vervormd door de druk van de mucoïdcyste op de groeizone van de nagel.
  
  

Diagnose

In de meeste gevallen kan de plastisch chirurg de diagnose van ganglion op basis van het lichamelijk onderzoek stellen. Soms is röntgenonderzoek nodig om andere oorzaken die de klachten zouden kunnen veroorzaken uit te sluiten. Echo-onderzoek en MRI-scan worden voornamelijk toegepast om een occult (verborgen) ganglion op te sporen.

Behandeling

Als een ganglion geen klachten veroorzaakt is een behandeling in principe niet noodzakelijk. Veel ganglions verdwijnen na verloop van tijd weer vanzelf. Daarom is afwachten een mogelijkheid, mits de patiënt er niet teveel last van heeft. Als er een wens of noodzaak tot behandeling bestaat zijn er verschillende manieren om een ganglion te behandelen: aanprikken en leegzuigen of opereren.

Aanprikken en leegzuigen van het ganglion

Huisartsen passen deze methode wel eens toe. Soms wordt er daarbij vloeistof met corticosteroïden (ontstekingsremmers) in de lege ganglionholte gespoten. Bij deze techniek is er een zeer groot risico dat het ganglion weer terugkomt. Bij ganglions op de onderkant van de pols aan de kant van de duim is de techniek ook af te raden omdat er per ongeluk een slagader kan worden aangeprikt.
Deze methode van aanprikken en leegzuigen wordt door de plastisch chirurgen van het Slingeland Ziekenhuis niet toegepast.

Operatie

Als het ganglion inclusief zijn steel door een operatie volledig wordt verwijderd, dan is het risico dat het ganglion terugkomt klein. Tijdens een operatie kunnen belangrijke structuren van de hand worden beschermd zonder dat zij schade oplopen bij het verwijderen van het ganglion. Een ganglion van handpalm of vinger wordt meestal onder plaatselijke verdoving uitgesneden. Als het ganglion op de pols zit wordt meestal blokverdoving van de arm of narcose toegepast.

Operatietechniek

De plastisch chirurg maakt een sneetje in de hand en zoekt het ganglion op, waarna deze wordt verwijderd. Daarbij is het belangrijk de steel van het ganglion tot in het gewricht te volgen en het ganglion inclusief steel uit te snijden. Als een mucoïdcyste wordt verwijderd is er soms een verschuiving van huid nodig om het wondje te bedekken. Ganglions van een peesschede worden met een stukje peesschede weggesneden. Hierna wordt de wond met hechtingen gesloten. Er komt een pleister op de wond en zonodig een vinger- of handverband.

Na de operatie

We adviseren u om de wond de eerste vijf dagen droog te houden. Daarna mag het wondje wel nat worden, maar u mag niet met uw hand in water weken (in bad, bij de afwas etc.).  Ook is het belangrijk dat u de hand niet teveel belast, in verband met het openspringen van de wond. Na twee weken is er een controle op de polikliniek plastische chirurgie om de hechtingen te verwijderen. U krijgt dan ook advies voor een goede littekenbehandeling. In sommige gevallen is fysiotherapie van de hand zinvol en wordt u doorverwezen naar de handtherapeut.

Risico’s

Algemene complicaties van de operatie kunnen zijn:

• Infectie
• Nabloeding
• Zenuwletsel

Tijdens de operatie kan een zenuw geraakt worden en daardoor beschadigen. Als dit het geval is dan wordt dit tijdens de ingreep direct hersteld.
Soms is de pols na de operatie nog enkele weken gevoelig omdat er tot in het gewricht gesneden werd. Net als bij andere operaties aan de hand kan er posttraumatische dystrofie optreden. Dit komt echter zelden voor. De hand zwelt dan op, doet vooral bij bewegen pijn en kleurt rood of blauw. Waarschuw uw arts bij deze klachten.

Resultaat

De vooruitzichten na een operatie zijn over het algemeen goed. De aanleg van een gewricht om een nieuw ganglion te vormen blijft in veel gevallen echter bestaan en zo bestaat er 10% risico dat het ganglion in verloop van tijd weer terugkomt.